Poszukiwanie miejsca dla umysłu

Jordi Pigem

Jaki jest umysł? Czy jest to doświadczenie samego mózgu? Postęp neuronaukowy nie daje jeszcze odpowiedzi na pytanie o pochodzenie świadomości.

Patrzysz w górę i patrzysz w niebo. Niebieski, który widzisz, gdzie on jest? Wiesz, że w rzeczywistości tego błękitu nie ma w ogromnym skarbcu nieba (jeśli myślisz, że tam jest, poszukaj go podczas następnej podróży samolotem). Ale gdzie to jest? Czy to jest w mózgu?

Powiedziałoby tak wielu naukowców z głównego nurtu. Poszukajmy tego . Światło, które piją nasze oczy, dociera do siatkówki, stamtąd przechodzi do nerwu wzrokowego, a ostatecznie do kory wzrokowej z tyłu mózgu. Jednak to, co tam dociera, to nie obrazy, ale proste impulsy elektryczne. Możemy zmierzyć wiele procesów zachodzących w mózgu, ale mierzymy aktywność chemiczną lub elektryczną, a nie cechy naszego bezpośredniego doświadczenia: uwagę i zamiar, kolory i zapachy, wrażenia i emocje.

W aktywności mózgu, którą bezpośrednio obserwujemy, nie ma udręki ani entuzjazmu, nie ma bólu, przyjemności ani spokoju. Ani czerwony, ani niebieski. W książce A mózg stworzył człowieka (Przeznaczenie) neurobiolog Antonio Damasio twierdzi, że umysł wyłania się nie tylko z działania mózgu, ale i całego ciała. Jednak błękit nieba również nie znajdzie się na ciele.

Gdzie jest umysł?

Umysł nie pozwala na identyfikację, tak jak robimy to z przedmiotami, które zwykle nas otaczają. Jest prawdziwy, ale nieuchwytny. Umysł nie znajduje się w fizycznym i konkretnym miejscu, ale jest rozproszony w szerokiej sieci relacji, które obejmują mózg, całe ciało i świat naszego doświadczenia. W każdym razie błękit nieba powstaje w wyniku spotkania światła atmosferycznego ze spojrzeniem.

Dzięki neurobiologii coraz lepiej wiemy o chemii procesów mózgowych i ich korelacji z określonymi stanami psychicznymi. Jest oczywiste, że mózg warunkuje nasze doświadczenia psychiczne .

Jednak pomimo wysiłków wielu badaczy nadal nie ma sposobu, aby udowodnić, że umysł jest zredukowany do mózgu. Jak wyjaśnił laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki Erwin Schrödinger w swojej klasycznej pracy Umysł i materia, istnieje przepaść między opisami procesów mózgowych, niezależnie od tego, jak są one wyrafinowane, a co bezpośrednio odczuwamy i doświadczamy .

Po ponad stu latach badań neurofizjologicznych metodą naukową nie mamy możliwości wykrycia świadomości, to znaczy doświadczenia psychicznego, jakiego doświadczamy od wewnątrz, twojego doświadczenia bycia tym, kim jesteś i odczuwania wszystkiego, co cię otacza. Jednak twoje świadome doświadczenie, takie jak czytanie tych wersetów teraz, jest niekwestionowane.

Mózg jest najbardziej złożoną strukturą biologiczną, jaką znamy , morzem wodnistych tkanek, które zawierają około stu miliardów komórek nerwowych lub neuronów, tworzących zawiłą dżunglę, w której każdy neuron jest połączony średnio z kolejnymi siedmioma tysiącami neuronów. niesamowita sieć połączeń, które są stale odnawiane.

Plastyczność mózgu

W 1998 roku odkryto, że dorosły mózg nieustannie wytwarza nowe neurony: posiada ogromną plastyczność, ogromną zdolność do transformacji w zależności od tego, co robimy, myślimy i czujemy. Aragoński zdobywca nagrody Nobla Santiago Ramón y Cajal powiedział, że każdy człowiek, jeśli się na to zdecyduje, może wyrzeźbić własny mózg.

„Droga jest wytyczona przez chodzenie” - napisał Machado. W pewnym sensie spacer naszego umysłu wyznacza ścieżki, które podróżuje nasz mózg.

Dziś wiemy na przykład, że zawodowi muzycy grający przez dziesiątki tysięcy godzin mają wysoko rozwinięty obszar mózgu związany z ruchem palców. oraz że londyńscy taksówkarze z wieloletnim doświadczeniem mają specjalnie rozwinięty obszar mózgu (tylny hipokamp) związany z pamięcią złożonych map przestrzennych w trzech wymiarach. Istnieją również dobrze udokumentowane przypadki urazów mózgu, które regenerowały się na przestrzeni lat. W rzeczywistości mózg jest przekształcany i odnawiany zgodnie ze ścieżkami, które otwiera umysł.

Ograniczenia nauki w podejściu do umysłu

Mamy teraz ekscytujące technologie skanowania mózgu, takie jak funkcjonalne obrazowanie rezonansu magnetycznego (FMRI), pozytonowa tomografia emisyjna (PET) i tomografia emisyjna pojedynczego fotonu (SPECT). Ale obrazy, które nam dostarczają, nie są zbyt dokładne, jeśli porównamy je ze złożonością tego, co próbują przedstawić.

Ponadto każdy mózg jest wyjątkowy i reaguje inaczej w zależności np. Od tego, czy dana osoba jest praworęczna czy leworęczna, kobieta czy mężczyzna, młody czy stary. a ten sam mózg różnie reaguje na te same testy, w zależności od tego, jak dana osoba się wtedy czuje. Technologie te często dostarczają nam średnio danych od różnych osób, co jest przydatne, ale ograniczone.

Z drugiej strony nie mierzą nawet bezpośrednio aktywności mózgu, ale wnioskują o niej na podstawie innych wielkości (fal elektromagnetycznych). I jakby tego było mało, większa aktywność mózgu niekoniecznie musi oznaczać lepszą wydajność: aby wykonać to samo zadanie intelektualne, ludzie, którzy są w tym bardziej biegli lub mają wyższe IQ, wykazują mniejszą, a nie większą aktywność mózgu (od Podobnie tętno jest niższe u elitarnych sportowców niż u osób prowadzących siedzący tryb życia). W taki sposób, aby obrazy generowane przez te technologie nie były ostrymi fotografiami, ale szkicami opartymi na licznych przypuszczeniach .

Badania mózgu przeszły długą drogę w ostatnich latach. Ale są kluczowe pytania, na które nauka nie ma odpowiedzi.

Od 2009 roku w Stanach Zjednoczonych prowadzona jest niezwykła próba zmapowania połączeń ludzkiego mózgu - Human Connectome Project , w ramach którego współpracuje ponad pół tuzina uniwersytetów. Te obrazy mózgu generowanego przez tego projektu są spektakularne. Pomogą nam na przykład zrozumieć, co się w nim dzieje, gdy dojdzie do urazów. Ale mimo to, nawet gdyby największy superkomputer mógł kompleksowo przeanalizować wszystkie połączenia między wszystkimi procesami mózgowymi, nie miałby możliwości wywnioskowania, że ​​są one skorelowane ze świadomym doświadczeniem.

Choć badamy materiały, z których zbudowany jest mózg, w tych złożonych cząsteczkach nie ma nic, co mogłoby tworzyć świadome myśli i doświadczenia. Znamy dziesiątki substancji, które działają na określone stany psychiczne (ekscytujące, relaksujące, śpiące), ale nie wiemy nic o tym, jak zwykła chemia może wywołać świadome doświadczenie.

Konwencjonalny paradygmat naukowy , który trwa tylko tak prawdziwe, co można zmierzyć i uważa, badanie świadomości tabu, ujawnia swoje ograniczenia tutaj . Próba zrozumienia świadomości wyłącznie poprzez mechanizmy mózgowe, bez brania pod uwagę naszego świadomego doświadczenia, jest jak udawanie pływania bez wchodzenia do wody.

Relacja mózg-umysł

Relację między mózgiem a umysłem można do pewnego stopnia porównać do relacji między fortepianem a utworem muzycznym. Fortepian jest niezbędny do odtwarzania muzyki, ale muzyka nie znajduje się w fortepianie. Pogorszenie stanu klawiszy i strun fortepianu wpływa na występy muzyczne lub nawet je uniemożliwia. Podobnie urazy mózgu wpływają na umysł, ale nie oznacza to, że umysł znajduje się w mózgu.

Umysł zależy od mózgu, ale nie jest w nim , tak jak nie ma muzyki w fortepianie. Poszukiwanie istoty emocji, wrażeń i myśli w cząsteczkach mózgu jest poniekąd poszukiwaniem istoty nokturnu Chopina poprzez analizę kości słoniowej i strun fortepianu, na którym zostało wykonane.

Świadomość jest jak obserwator patrzący przez teleskop nauki, aby zobaczyć rzeczy takie jak mózg i jego zawiłą złożoność. Wszystko, co wiemy o mózgu, wiemy dzięki świadomości. Ale teleskop (metoda naukowa) nie pozwala na kontemplację obserwatora (świadomości).

Istnieją inne tradycje odkrywania świadomości za pomocą technik, które pozwalają rozwinąć swoją uwagę i skupić ją wewnętrznie. W tej dziedzinie wyróżnia się psychologia buddyjska , która obejmuje doświadczenie ponad dwóch tysięcy lat studiów i praktyk medytacyjnych. Według niej aktywność umysłowa nie wyłania się z mózgu, ale z tak zwanego podłoża świadomości (alayavijnana) , do którego mamy dostęp każdej nocy w fazie głębokiego snu.

Nasze zrozumienie mózgu przeszło długą drogę. To ostatnie słowo podsumowuje: ogromnie. Umysł jest ogromny i nie jest ograniczony do granic mózgu. Dla nauki świadome doświadczenie pozostaje tajemnicą. A jednocześnie jest dla Ciebie najbliższy, najbardziej intymny i najbardziej bezpośredni.

Nasz umysł jest zawsze obecny w tym, co postrzega. W dźwiękach, które słyszysz, w kształtach i kolorach, które widzisz. Oko nie widzi siebie, dopóki nie znajdzie lustra; medytacja jest jednym z luster, które pozwala umysłowi kontemplować samego siebie. Aż do pewnego momentu, ponieważ umysłu nie można zredukować do przedmiotu i jest on tak nieuchwytny jak błękit nieba.

Zajrzeć do środka

Wiele technik medytacyjnych pomaga nam uważnie obserwować umysł i jego zawartość. Spróbuj wykonać następujące kroki:

• W wygodnej, rozluźnionej i uważnej pozycji weź trzy głębokie oddechy i pozwól mu kontynuować swój naturalny rytm.
• Mając na wpół zamknięte oczy, zwróć najpierw uwagę na doznania, które przechodzą przez ciało lub zmysły, nie rozpraszając się i nie próbując ich kontrolować.
• Następnie skup swoją uwagę bezpośrednio na doświadczeniu psychicznym . Spokojnie obserwuj pojawiające się obrazy, pragnienia, emocje lub myśli, nie dając się ponieść ich lub kontrolując. Wystarczy spojrzeć na wielką przestrzeń umysłu.
• Z rozluźnionym ciałem i umysłem, z oddechem płynącym naturalnie i bez wysiłku, uważnie kontempluj przestrzeń umysłu i wszystko, co się w niej pojawia, nie identyfikując się z jego zawartością, nie próbując ich wzmocnić lub uciszyć. Obserwuj, jak się manifestują, nie próbując ich zmieniać.
• Jeśli jesteś rozproszony , skup się na oddechu, zrelaksuj się i obserwuj obrazy, uczucia i pomysły, które się pojawiają.